Etapy rozwojowe zabawy klockami
W 1958 roku Eleanor Robinson opisała, w jaki sposób zmienia się zabawa klockami u dzieci w wieku od 3 do 6 lat:
- ustawianie jednych na drugich, tworzenie serii;
- proste budowle;
- struktury zamknięte;
- zadaszone budynki;
- symetryczne i zrównoważone budynki;
- złożone, bogate w szczegóły struktury.
[smartads]
Od zawsze zabawy konstrukcyjne uznawano za domenę chłopców. Okazuje się jednak, że to niezupełnie prawda. Jeśli dziewczynki zachęca się do zabawy klockami, daje im się czas i/lub miejsce do budowania, wypadają co najmniej nie gorzej od chłopców (Kenneth Moyer i B. Von Haller Gilner, 1956). Badania wykazały, że dziewczynki częściej angażują się w konstruowanie niższych, ale zamkniętych konstrukcji, chłopcy budują natomiast wysokie struktury.
Od pewnego wieku zabawa klockami zaczyna być postrzegana jako zbyt dziecięca. Dlatego trudno spotkać ucznia szkoły podstawowej, który przyznałby się do takiego sposobu spędzania wolnego czasu, chyba że chodzi o klocki lego.
Słów kilka o historii klocków
Klocki były o wiele popularniejsze w przeszłości. Obecnie rodzice częściej kupują konsole do gier wideo czy inne zdobycze nowoczesnych technologii. Jest to jednak swego rodzaju pułapka, ponieważ na ekranie komputera widzimy dwuwymiarowe obiekty, a klocki pobudzały kreatywność i wyobraźnię przestrzenną. Pierwsze wzmianki o klockach pojawiają się pod koniec XVII wieku w pracy angielskiego filozofa i nauczyciela Johna Locke?a. W swoim dziele „Kilka myśli o edukacji” wspomina o wielu zabawkach edukacyjnych, w tym o tzw. klockach alfabetycznych (z literkami).
[smartads]
Pod koniec XIX wieku klocki stały się jedną z najbardziej popularnych zabawek Europy i Stanów Zjednoczonych. Przemysł „klockowy” Ameryki zdominowała rodzina Crandallów, która opracowała bloczki z zaczepami. W 1881 roku opatentowano tzw. Nesting Blocks, czyli zestaw umieszczanych w sobie coraz mniejszych klocków. Do dziś cieszą się one sporą popularnością.
Wiek XX to stulecie wzrostu zainteresowania psychologią i rozwojem dziecka. Według wielu edukatorów, między innymi Włoszki Marii Montessori (1870-1952), zabawki powinny pomagać w nauce obserwacji, porównywania, wydawania opinii i sądów, podejmowania decyzji oraz wnioskowania. Dlatego też Montessori wykorzystała klocki w swoim systemie nauczania. Z 10 różnej wielkości klocków (długość ich boku wynosi od 10 do 1 cm) dziecko ma wybudować wieżę.
Czy klocki to tylko zabawka, czy aż zabawka? Chyba jednak to drugie. Na pewno zaś służyły wielu pokoleniom, a po przejściu kilku metamorfoz posłużą jeszcze następnym…